سخنراني رئيس دولت محلي كاتالونيا در ميان تدابير شديد امنيتي و با حضور صدها نيروي پليس در اطراف ساختمان پارلمان و خيابان‌هاي منتهي به آن برگزار شد. او در اين سخنراني گفت، با وجود رأي مردم و حق اعلام استقلال در اين جلسه پارلمان، او اين كار را فعلاً به تعويق مي‌اندازد. از نخستين ساعات بامداد ديروز نيروهاي پليس ساختمان‌هاي دولت محلي در بارسلونا را به محاصره درآوردند تا درصورت اعلام استقلال از سوي پوجمون، كنترل آنها را به‌دست بگيرند. اين نيروها بخشي از 5هزار نيروي پليسي هستند كه از 10روز قبل در بندر بارسلون مستقر شده‌اند و در روز همه‌پرسي به خيابان‌ها آمدند تا مانع برگزاري رأي‌گيري شوند. حضور اين نيروها در شهر، همزمان با برگزاري رأي‌گيري به زد و خورد با جدايي‌طلبان منجر شد و بيش از 800نفر در جريان اين درگيري‌ها زخمي شدند.
ماريانو راخوي، نخست‌وزير اسپانيا، در روزهاي بعد از برگزاري همه‌پرسي يعني طي 10روز گذشته بارها نسبت به اعلام استقلال بر پايه نتايج به‌دست آمده هشدار داده بود. او حتي تهديد كرد براي بركناري دولت منطقه‌اي و به‌دست گرفتن قدرت به زور متوسل خواهد شد. اصل 155قانون اساسي به دولت مركزي اين اختيار را مي‌دهد در شرايط «بحران»، خودمختاري تمامي ايالت‌ها را لغو و دولت‌ها و پارلمان‌هاي محلي را منحل كند و خود قدرت را در دست بگيرد. نيروهاي نظامي مستقر در بارسلونا به همين منظور به حالت آماده‌باش درآمده بودند.
ماجراي جدايي‌طلبي كاتالان‌ها ريشه‌اي 400ساله دارد اما رويدادهاي هفته‌هاي اخير در طول 4دهه حكومت قانون بر اين كشور بي‌سابقه بوده است. تجمع و تظاهرات گسترده خياباني طي اين مدت و برگزاري يك همه‌پرسي پرتنش از سوي كاتالان‌هاي جدايي‌طلب، دنيا را بيش از هر زمان ديگري متوجه اين منطقه كرد. دولت مركزي از چندين روز پيش از برگزاري همه‌پرسي، ميليون‌ها برگ تعرفه رأي را توقيف كرد، برخي مسئولان برگزاري همه‌پرسي را بازداشت كرد و بيش از 700شهردار كه اعلام كرده بودند رأي‌گيري را برگزار مي‌كنند به دادگاه احضار كرد. پلمب شعب اخذ رأي هم مانع برگزاري همه‌پرسي نشد. در مجموع اما روند برگزاري مختل شد و تنها حدود 2ميليون و 300هزار نفر از 5ميليون و 300هزار نفري كه واجد شرايط رأي دادن بودند آراي خود را به صندوق‌ها ريختند. طبق اعلام دولت محلي 90درصد اين عده به استقلال رأي مثبت دادند؛ موضوعي كه طبق گفته كارلوس پوجمون به او و نمايندگان خواهان جدايي در پارلمان كاتالونيا اين قدرت را مي‌داد كه اعلام استقلال كنند.
- خروش نيمه‌خاموش كاتالونيا
كاتالونيا حدود 7ميليون و 500هزار نفر جمعيت دارد. طي هفته‌هاي گذشته خيابان‌هاي شهرهاي مختلف اين منطقه بارها و بارها با پرچم‌هاي رنگارنگ كاتالان‌هاي جدايي‌طلب پوشيده شد اما اختلاف نظر ميان مردم خبر از يك جامعه به‌شدت قطبي شده مي‌داد. هفته گذشته، چند ساعت مانده به رأي‌گيري جمعيت نه‌چندان بزرگي در مركز بارسلون در مخالفت با برگزاري همه‌پرسي تجمع كردند. مخالفان اما يكشنبه اين هفته زماني كه همه‌‌چيز را از دست رفته مي‌ديدند پرشمارتر از گذشته به خيابان‌ها آمدند تا نشان دهند آنچه اخيرا در كاتالونيا به نمايش گذاشته شده همه ماجرا نيست. حدود 370هزار نفر در حمايت از حفظ وحدت و يكپارچگي اسپانيا در بارسلونا راهپيمايي كردند تا صداي مخالفان استقلال اين منطقه هم براي نخستين بار و بلندتر از هميشه شنيده شود. در مادريد، پايتخت ودر بسياري از شهرهاي كوچك و بزرگ اسپانيا نيز تظاهرات مخالفان جدايي كاتالونيا و طرفداران حفظ يكپارچگي اسپانيا برگزار شد. پيش از اين هم نتايج چند نظرسنجي از مخالفت 49درصدي مردم كاتالونيا با جدايي اين منطقه از اسپانيا حكايت داشت؛ هرچند اين نظرسنجي‌ها در ميان هياهوي احزاب افراطي جدايي‌طلب هيچگاه ديده نشد.
- مخالفت اروپايي‌ها
استقلال كاتالونيا از اسپانيا حتي اگر به نتيجه هم برسد، سرنوشت چندان روشني در انتظار اين منطقه نيست. غير از مشكلات بزرگي كه به‌خاطر جدايي خانواده‌ها و بروز اختلاف در ميان آنها گريبانگير جامعه كاتالونيا خواهد شد، كشورهاي اروپايي و اتحاديه اروپا هم روي خوشي به كاتالان‌هاي جدايي‌طلب نشان نداده‌اند. اتحاديه اروپا چندين‌بار به‌طور رسمي اعلام كرده جدايي كاتالونيا به‌معناي قرار گرفتن اين منطقه خارج از اتحاديه اروپاست. كاتالونيا همزمان از عضويت در سازمان تجارت جهاني نيز محروم خواهد بود؛ موضوعي كه ادامه حيات اقتصادي آن را با خطر جدي روبه‌رو خواهد كرد. در اين شرايط، كاتالونيايي كه چهارمين موتور محرك اقتصاد اروپا خوانده مي‌شود، بدون شك از حركت بازخواهد ايستاد. فرانسه كه هم‌مرز با كاتالونياست نيز ديروز ساعتي قبل از سخنراني كارلوس پوجمون اعلام كرد كاتالونياي مستقل را به‌هيچ‌وجه به‌رسميت نخواهد شناخت.
شرايط هفته‌هاي اخير، فضاي كسب‌و‌كار در كاتالونيا را به‌شدت تحت‌تأثير قرار داده است. برخي بانك‌ها و شركت‌هاي بزرگ اسپانيايي طي روزهاي اخير و با بالا گرفتن تنش‌ها، دفاتر خود را از بارسلونا خارج كرده‌اند. خوزه لوئيس بونت، رئيس اتاق بازرگاني كاتالونيا كه نمايندگي بخش خصوصي اين منطقه را برعهده دارد، استقلال كاتالونيا را «فاجعه» خوانده است. جدايي‌طلبان كاتالونيا اكنون تنهاتر از هميشه مانده‌اند.
- ماجراي استقلال كاتالونيا
حدود يك پنجم اقتصاد اسپانيا از آن كاتالونياست. اين ايالت با در دست داشتن بيش از 25درصد از صادرات اسپانيا، با فاصله زياد پيش‌تر از ديگر ايالت‌ها قرار دارد. كاتالان‌هاي جدايي‌طلب معتقدند منطقه كاتالونيا بيش از آنكه از خدمات دولت مركزي اسپانيا بهره‌مند شود، به دولت خدمات داده است. آنها هميشه به ميزان مالياتي كه به دولت پرداخت كرده‌اند هم معترض بوده‌اند. 21درصد از درآمدهاي مالياتي دولت مركزي از طريق ماليات‌ستاني در اين منطقه به‌دست مي‌آيد. اين در حالي است كه اسپانيا از 17ايالت تشكيل شده است. جدايي كاتالونيا در شرايطي كه دولت مركزي اسپانيا وضعيت اقتصادي و مالي چندان مناسبي ندارد، ضربه‌اي سخت به اين كشور خواهد بود. اما ماجراي استقلال كاتالونيا به مسائل مالي و پولي محدود نمي‌شود. تمامي ايالت‌هاي اسپانيا داراي نوعي خودمختاري هستند؛ برخي بيشتر و برخي كمتر. استقلال كاتالونيا مي‌تواند بلافاصله آتش جدايي‌طلبي را در ديگر ايالت‌ها روشن كند. ايالت باسك در شمال اسپانيا، يكي از ايالت‌هايي است كه تمايلات استقلال‌طلبانه آن همچون آتش زيرخاكستر است و در صف جدايي ايستاده است. گروه جدايي طلب باسك كه سابقه مبارزه 50ساله دارد، حدود 6سال پيش با دولت مركزي اعلام آتش‌بس و از 6ماه پيش، روند تحويل سلاح‌‌هاي خود را آغاز كرد. با اين حال همچنان گروه‌هاي افراطي در منطقه باسك خواهان جدايي طلبي هستند و اگر فضايي فراهم شود بار ديگر براي جدايي از اسپانيا دست به اقدام عملي خواهند زد. كاتالونيا هميشه بخشي از خاك اسپانيا بوده است اما كاتالان‌ها فرهنگ و زبان خاص خودشان را دارند. اين منطقه به دلايل تاريخي و اقتصادي، براساس قانون اساسي اسپانيا خودمختاري ويژه‌اي دارد. 12سال پيش يعني در سال 2005ميلادي، اصلاح قانون اساسي اسپانيا قدرت بيشتري به منطقه كاتالونيا داد، زبان كاتالان‌ها جايگاه بهتري پيدا كرد و دولت محلي كاتالونيا كنترل بيشتري بر ماليات و درآمدهاي خود به‌دست آورد. اين وضعيت اما 5سال بعد و در سايه بحران اقتصادي اروپا كه اسپانيا را هم درنورديد تغيير كرد. دادگاه قانون اساسي اختيارات پولي و مالي دولت محلي را محدود كرد. همزماني اين تغييرات با افزايش فشارهاي اقتصادي مردم منطقه را ناراضي كرد تا اينكه درنهايت در سال2015 احزاب پوپوليست استقلال طلب براي نخستين‌بار موفق شدند اكثريت را در پارلمان محلي به‌دست بگيرند. آنها با شعارهاي عوام‌پسند به كاتالان‌ها وعده استقلال از دولت بحران زده مركزي اسپانيا و زندگي مرفه‌تر دادند.
نظر شما